Jak w epoce lodowcowej
dodane: piątek 12 marca 2010Znaleźć kość nosorożca włochatego, wymarłego ssaka występującego w plejstocenie na obszarze Europy i Azji – bezcenne. A właśnie ta część szkieletu prehistorycznego zwierzęcia trafiła do Muzeum Regionalnego we Wrześni latem zeszłego roku, przypadkiem. Teraz będzie badana przez specjalistów z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
9 marca w muzeum gościli pracownicy krakowskiej PAN, wśród nich Piotr Wojtal i Barbara Miękina. Pobrali kilkugramowe próbki z dwóch kości nosorożca – kości długiej i fragmentu miednicy oraz zęba trzonowego mamuta. Próbki te będą poddane datowaniu metodą radiowęglową (badanie wieku przedmiotów oparta na pomiarze proporcji między izotopem promieniotwórczym węgla C14 a izotopami trwałymi C12 i C13) w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym. Projekt jest realizowany w ramach grantu prof. Adama Nadachowskiego pt. „Fauna ssaków Polski w późnym plejstocenie i na początku holocenu – procesy wymierania i kolonizacji”.
PAN w Krakowie datuje szczątki kostne zwierząt z przełomu epoki lodowcowej (plejstocenu) i holocenu od 2007 r. Celem badań jest odkrycie najmłodszych szczątków dużych ssaków w Polsce: mamuta, nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego, jelenia olbrzymiego, dzika, sarny, tura czy renifera. Swoje zbiory do badań udostępniły już Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Wrocławski. W tym szacownym gronie znalazło się wrzesińskie muzeum. Tylko niewielka część kolekcji zostanie wykorzystana do badań, niemniej każda ze współpracujących placówek otrzyma wyniki, które zostaną wykorzystane w wystawach i opracowaniach popularnonaukowych.
Mamut to praprzodek słonia; należy do trąbowców wymarłych u schyłku plejstocenu, zamieszkujących rozległe obszary Europy, Ameryki Północnej i północnej Azji. Nie do końca jest jasna przyczyna ich wymarcia: nie zdążyły się dostosować do zmian w klimacie, wyginęły w wyniku jakiejś choroby lub epidemii, albo też zostały wytępione przez człowieka. W zbiorach wrzesińskiego muzeum od wielu lat znajduje się jedynie mamuci ząb.
Nosorożec włochaty był przystosowany do bytowania w klimacie strefy polarnej i umiarkowanej dzięki długiej i gęstej sierści, posiadał 2 rogi w części nosowej czaszki. Pokrojem był najbardziej zbliżony do współczesnego nosorożca białego. W 1929 r. w Staruni na Ukrainie znaleziono całkowicie zachowany okaz samicy nosorożca włochatego. Wiek zwierzęcia ustalono na ok. 30 tys. lat. Jest to jedyny kompletny okaz na świecie, stanowiący eksponat Muzeum Zakładu Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN w Krakowie.
Kości nosorożca włochatego we wrzesińskim muzeum to uboczny efekt prac prowadzonych na ul. Ratuszowej latem 2009 r. Na plac budowy pod powstający parking przywieziono materiał ze żwirowiska w Spławiu koło Kołaczkowa. I tak o mało co nosorożec nie poległ obok pozostałości żydowskiej synagogi i hitlerowskiej szczeliny przeciwlotniczej pod współczesnym parkingiem. (eski)
