POZNAJ ZABYTKI SWOJEGO MIASTA:
- WILLA URBAŃSKICH
Września, ul. Gnieźnieńska 36
 
Budynek willi rodziny Urbańskich to obiekt wolnostojący po zachodniej stronie ulicy Gnieźnieńskiej w pobliżu skrzyżowania ulic Gnieźnieńskiej, Paderewskiego, Szkolnej i Jana Pawła II, naprzeciw cmentarza parafialnego. Willa została wybudowana w 1931 r. dla jednego z najbardziej znanych przedsiębiorców wrzesińskich okresu międzywojennego – Stanisława Urbańskiego oraz jego żony Heleny, z domu Urbaniak. Stanisław Urbański prowadził skład materiałów budowlanych i opałowych oraz wytwórnię wyrobów betonowych. Należał do Towarzystwa Przemysłowego i Bractwa kurkowego we Wrześni. Projektował obiekty małej architektury, m.in. nagrobki na tutejszym cmentarzu parafialnym.
 
Willa została oddana do użytku 2 stycznia 1932 r. To budynek murowany, obustronnie otynkowany, słupy stanowiące konstrukcje ogrodu zimowego oraz filarki międzyokienne nie zostały otynkowane. Obiekt wzniesiono na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu urozmaicony wysunięciami poszczególnych partii od wschodu, południa i zachodu. Posiada trzy kondygnacje naziemne (parter, piętro, poddasze, człon południowo-wschodni o pełnych trzech kondygnacjach -  z drugim piętrem) oraz w całości podpiwniczony. Jest to bryła zwarta złożona z prostopadłościanów o zróżnicowanej wysokości, z najwyższą partią w narożniku południowo-wschodnim. Ta część elewacji zaakcentowana została lekkim zryzalitowaniem. Od południa bryłę urozmaica podcieniowo rozwiązane wejście główne, od zachodu – ryzalit pomocniczej klatki schodowej. Południowo-zachodnia partia budynku otoczona jest parterowym ogrodem zimowym o zaokrąglonym narożniku, nad którym zlokalizowano balkon z metalową balustradą. Na zachodnie elewacji umieszczona jest dekoracja w formie zegara pokazującego dokładna godzinę urodzin Romana Urbańskiego: 7.57. Obiekt został przykryty stropodachem o konstrukcji drewnianej. W czasie II wojny światowej piwnice budynku służyły jako schron przeciwlotniczy (informuje o tym strzałka na elewacji).
 
Willa Urbańskich to bardzo dobry przykład architektury modernistycznej. Prezentuje funkcjonalność, kubiczność przy jednoczesnym swobodnym zestawieniu brył ze sobą. Budynek został umiejętnie i konsekwentnie zaprojektowany i wykonany w całości zgodnie z projektem. Wartość artystyczną, historyczną i naukową zachowała bryła budynku, ściany zewnętrzne wraz kompozycją i wykończeniem elewacji.
 
 Obiekt wpisany jest indywidualnie do rejestru zabytków (nr rej. 1086/Wlkp/A z 10.03.2020), ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków (nr 00.0115) oraz znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej historycznego układu urbanistycznego wpisanego do rejestru zabytków (nr rej. 295/Wlkp/A z 19.04.2006).