Portret trumienny Barbary Gniazdowskiej
dodane: czwartek 30 lipca 2009Zbiory wrzesińskiego muzeum wzbogaciły się o nowy cenny zabytek. Nowy proboszcz parafii farnej we Wrześni, ks. kan. Mieczysław Kozłowski przekazał do muzeum znaleziony podczas porządków na probostwie portret trumienny na blasze. Przedstawia on wizerunek Barbary z Olewińskich Gniazdowskiej, żony dziedzica dóbr wrzesińskich Jana Chryzostoma Gniazdowskiego, zmarłej 4 marca 1724 r. Gniazdowska została pochowana w kryptach kościoła farnego.
Portret trumienny był wytworem XVII i XVIII-wiecznej kultury sarmackiej. Przedstawiano na nim podobiznę zmarłej osoby i umieszczano go na boku trumny od strony głowy. Stąd kształty portretów zgodne z kształtem trumny. Po zakończeniu uroczystości pogrzebowych najczęściej wizerunek wraz z epitafium wieszano na ścianach w kościołach.
Przekazany portret Gniazdowskiej zawieszony był wcześniej na drewnianym epitafium w kaplicy św. Antoniego w kościele farnym we Wrześni. Na tymże epitafium widniały także na blasze herby Trzaska, Jastrzębiec, Samson i Dryja, zaś na spodzie umieszczony był napis:
„Wielmożna I.M.C. Pani Barbara z Olewińskich Gniazdowska, Starościna nowomiejska pułkownikowa I.K.M. I Rzeczypospolity Dziedziczna Pani Dóbr Wrzesińskich i kolatorka tutejszego kościoła żyła lat 38 zmarła 4 marca w 1724 r. zostawiwszy Męża swojego Kochanego w ciężkim żalu I.M.C. Pana Chryzostoma Gniazdowskiego”. W kościele farnym zładowały się jeszcze trzy portrety trumienne: Jana Chrystostoma Gniazdowskiego, Aleksandra Ponińskiego i Adriana Ponińskiego. Obecnie dwa pierwsze znajdują się w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, zaś ostatni w Muzeum Narodowym w Poznaniu.
Literatura:
- S. Mazurkiewicz, Krypty grobowe wrzesińskiego kościoła farnego, w: „Kwartalnik Wrzesiński” nr 18-19, Września 2003, s. 56-59.
