Wystawa w muzeum frontem do obywatela

dodane: środa 20 lutego 2013

Słoneczna polska jesień zawitała do Wrześni. To spokojne, czyste i zadbane miasto wielkopolskie (…). Ale wiadomo – Wielkopolska – jak już coś robią, to solidnie*

- gości zgromadzonych w Muzeum Regionalnym im. Dzieci Wrzesińskich wita materiał Polskiej Kroniki Filmowej z 1961 r. To doskonałe wprowadzenie w atmosferę czasów, do jakich odwołuje się najnowsza wystawa – „Dawno temu w PRL-u”.



Z inicjatywą wyszedł zespół nauczycieli historyków powiatu wrzesińskiego, realizujący projekt „Konstruowanie zasad spójności nauczania przedmiotów ogólnokształcących na poziomie gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej”. Pomysł swoim doświadczeniem w tworzeniu ekspozycji i materiałami archiwalnymi wsparło muzeum. Wystawę otwarto 15 lutego w rytm pieśni wyśpiewanych przez „pionierki” z Gimnazjum nr 1 i nr 2 we Wrześni.

Ruszyło się ostatnio w naszym handlu, czyli mówiąc po prostu – jest czym handlować. Nawet najżałośniejsza część ciała Polaka i Polki, czyli noga, może już wybierać i przebierać.



- To, co wydaje się dla wielu z nas dniem wczorajszym, dla młodszego pokolenia jest już odległą historią. A przecież pamięć o przeszłości jest trwałym elementem zbiorowej świadomości społeczeństwa. (…) Wystawa ma na celu przybliżyć zwiedzającym codzienne życie przeciętnego Polaka w czasach komunistycznych rządów, a w szczególności tym, którzy czasu PRL-u znają tylko z opowiadań osób starszych lub z lekcji historii – tak historycy tłumaczyli zamysł ekspozycji i zwracali się do „obywateli” o pomoc w jej tworzeniu.

Czterdzieści kilometrów pod Poznaniem nasz operator znalazł miasto, w którym liczą się tylko czyny. Gospodarze Wrześni, z sekretarzem komitetu partii Józefem Cichowlasem, sprawdzają praktyczne efekty swoich inicjatyw.



W salach muzeum udało się zgromadzić najróżniejsze sprzęty: radia, gramofony, magnetofony szpulowe, aparaty fotograficzne, sprzęt gospodarstwa domowego, opakowania po produktach spożywczych, prasę i plakaty propagandowe, monety i banknoty, książki – w tym tzw. produkcyjniaki. Nie zabrakło dokumentów z życia codziennego i urzędowych. Doskonałą ilustracją są archiwalne zdjęcia prezentujące zmieniające się miasto – to prawdziwy „poligon” dla ambitnych, sprawdzian dla wrześnian.

Te legendarne dawniej wiadra czy naczynia emaliowane są dziś zawsze dostępne.

- Młodym ta wystawa ma uświadomić, jak naprawdę wyglądało życie w PRL-u, a starszym przypomnieć to, co doskonale znają – mówi Jolanta Mielcarek, nauczyciel historii w Gimnazjum nr 2 we Wrześni, koordynatorka projektu.

Klient ma zawsze rację. Pomyślcie więc panowie producenci o nowych typach pralek i telewizorów, bo znowu zaczną puchnąć magazyny.



- Ta wystawa jest, ośmielę się powiedzieć, kolektywnym dziełem wszystkich historyków powiatu wrzesińskiego, nauczycieli gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych – mówi Michał Gajda, historyk z Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących we Wrześni. – To właśnie chcieliśmy przybliżyć, życie codzienne, szary dzień Polaka, który musiał kupić herbatę Ulung (…), jeśli chciał zjeść pomarańczę, to musiał czekać do Świąt Bożego Narodzenia (…), i jeśli miał szczęście, to kupił jedną (…). Próbowaliśmy odbudować część atmosfery tamtych czasów. Dzięki temu mamy zamiar osiągnąć efekt wychowawczy i poznawczy. Czasy PRL-u to okres ponad 45-letni, od roku 1944-45 do przełomu roku 1989. Naturalnie nie był to kres jednorodny – do roku 1948 tzw. władza ludowa (…), okres stalinizacji do roku 1956, potem 14-letni okres rządów Władysława Gomułki, zwany popularnie małą stabilizacją (…). Rok 70. przerwał rządy Gomułki, potem nastąpił okres Edwarda Gierka, wybuch Solidarności (…). Wystawa pokazuje życie codzienne: są gazety, są kartki, talony, pieniądze z tamtego okresu. Dlaczego? Dlatego, że młodzież nie zna tych czasów, dla nich to zupełna prehistoria (…), a dla nas, ludzi 40-, 50-letnich, to jest prawie dzień dzisiejszy. A nie zdajemy sobie sprawy, jak odległą przeszłością są dla młodych czasy PRL-u. PRL był groteską, w której ludzie musieli sobie jakoś radzić. Wielogodzinne stanie w kolejkach, puste półki sklepowe, czarno-biała telewizja, wieczny brak i niedosyt. Właśnie takie codzienne zmagania chcieliśmy przybliżyć – wyjaśniał M. Gajda.

Frontem do klienta zwrócił się przemysł tekstylny. O potrzeby wyższego rzędu troszczy się coraz skuteczniej branża spożywczo-garmażeryjna.

Wystawa przyniosła nie tylko strawę dla ducha – było też i coś dla ciała. O menu prosto z peerelowskiej stołówki zadbali uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych nr 2. Na stołach pojawiły się kanapki z pasztetem, z dżemem, sałatka ziemniaczana i bigos, ten w wydaniu niekryzysowym. Kawę i herbatę serwowano w nieśmiertelnych szklankach na podstawku lub w koszyczku.



- Myślę, że najciekawszy jest kącik mieszkaniowy – meble z okresu, na regale ryba ze szkła, obowiązkowo plastikowy zegar z kukułką, na stole niedopita kawa, zapełniona popielniczka i biało-czerwone goździki w ustrojowym wazonie – mówi Sebastian Mazurkiewicz, dyrektor Muzeum Regionalnego we Wrześni. – Wystawa cieszyła się ogromnym zainteresowaniem już podczas otwarcia, a pierwszego dnia udostępniania padł rekord frekwencji. Nasi goście ze wzruszeniem rozpoznają siebie lub swoich znajomych na zdjęciach, wspominają historie, które działy się w kolejkach przed sklepem. Właśnie o wytworzenie takiej atmosfery nam chodziło – dodaje.
Wystawa będzie czynna do 22 marca, w poniedziałki 10.00-13.00, od wtorku do piątku 10.00-16.00, 3. niedziela miesiąca (najbliższa 17 marca) 13.00-16.00. (muz)

*fragmenty Polskiej Kroniki Filmowej, materiały o Wrześni