GROBY UCZESTNKÓW STRAJKU SZKOLNEGO ZACHOWANE NA TERENIE WRZEŚNI
Na terenie gminy Września znajduje się siedem zachowanych grobów uczestników strajku szkolnego Dzieci Wrzesińskich z 1901-1902 r. Sześć grobów znajduje się na Cmentarzu Parafialnym przy ul. Gnieźnieńskiej 4 we Wrześni oraz jeden na Cmentarzu Komunalnym przy ul. T. Kościuszki (b. nr) we Wrześni.
W styczniu 2019 r. Dyrektor Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich złożył do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie wniosek o wpisanie grobów uczestników strajku szkolnego Dzieci Wrzesińskich z 1901-1902 r. znajdujących się na terenie Miasta i Gminy Września do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski prowadzonej przez Instytut Pamięci Narodowej.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej – dr Jarosław Szarek 10 lipca 2019 r. na podstawie art. 3 ust. 11 Ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz.U. 2018, poz 2529) wpisał do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski groby uczestników strajku szkolnego dzieci wrzesińskich z 1901 r. znajdujące się na terenie Miasta i Gminy Września:
- na Cmentarzu Parafialnym przy ul. Gnieźnieńskiej 4 we Wrześni:
grób Bronisławy ze Śmidowiczów Matuszewskiej (numer ewidencyjny 54),
grób Stefanii z Chełmikowskich Durczykiewicz (numer ewidencyjny 50),
grób Seweryny z Wagnerów Frankiewicz (numer ewidencyjny 55),
grób Anastazji Wojciechowskiej (numer ewidencyjny 51),
grób Leokadii z Wojciechowskich Stankowskiej (numer ewidencyjny 52),
grób Floriana Podsędka (numer ewidencyjny 53),
- na Cmentarzu Komunalnym przy ul. T. Kościuszki we Wrześni (Dębina)
grób Walentyny z Klimasów Wyrwas (numer ewidencyjny 56).
Od tego momentu groby objęte są ochroną prawną. W związku z powyższym nie podlegają likwidacji.
W 2020 r. Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich przystąpiło do odbudowy groby Bronisławy Śmidowicz Matuszewskiej, przywódczyni Strajku Szkolnego Dzieci Wrzesińskich. Na realizację tego zadania muzeum otrzymało z Instytutu Pamięci Narodowej dofinansowanie w wysokości 4.000,00 zł. Koszt całości odbudowy pomnika wyniósł 6.900,00 zł.
Projekt i wykonanie: AJT Project