Muzeum Września
Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich
we Wrześni, ul. Dzieci Wrzesińskich 13
62-300 Września
tel: 61 43 60 192
e-mail: muzeum@wrzesnia.pl
NIP: 789-15-15-375 REGON: 630284410

Strajk szkolny 1901 r.

nasi partnerzy

Września to miasto, które w 1901 r. dało wielkie świadectwo patriotyzmu. W obronie polskiego języka i polskiej kultury stanęły dzieci – uczniowie miejscowej Katolickiej Szkoły Ludowej. Protest rozpoczął się na przełomie marca i kwietnia 1901 r. wraz z odczytaniem przez inspektora szkolnego, dr. P. Wintera, pisma regencji, informującego o wprowadzeniu z nowym rokiem szkolnym (rok szkolny rozpoczynał się w kwietniu) nakazu nauczania religii i śpiewu kościelnego w języku niemieckim.
 

Szkoła Katolicka, Sz. Furmanek, 1901 r.

 

Symbolem protestu dzieci z Wrześni stała się postawa Bronisławy Śmidowiczówny, która niemiecki katechizm zwróciła nauczycielowi trzymając podręcznik przez fartuszek. Do strajku dołączyli uczniowie klasy I (najstarszej), którzy odmawiali wykonywania pole-ceń zadawanych w języku niemieckim. Nauczyciele przystąpili do wymierzania surowych kar, przede wszystkim chłosty. Do największego nasilenia strajkowego doszło 20 maja 1901 roku. Dzieci przez cały czas bezwzględnie trwały w oporze i na pytania zadawane po niemiecku odpowiadały konsekwentnie w języku polskim. Dla najbardziej opornych 26 uczniów Katolickiej Szkoły Ludowej inspektor szkolny zarządził dwugodzinny areszt. Po tym czasie część dzieci zwolniono zaś 14 uczniów przykładnie ukarano chłostą. Gdy poranione i zapłakane dzieci opuszczały szkołę, przed budynkiem zgromadził się tłum składający się z rodziców, rodzin i polskich mieszkańców Wrześni. Manifestanci wykrzykiwali obelgi pod adresem nauczycieli, doszło również do pojedynczych rękoczynów. Rodziców, którzy najaktywniej uczestniczyli w demonstracji postawiono przed sądem. Proces odbywał się w Gnieźnie od 14 do 16 listopada 1901 r. Na ławie oskarżonych znalazło się 26 osób, 20 ukarano. Strajk stopniowo wygasał wraz z decyzją urzędników niemieckich o stopniowej liberalizacji polityki karania uczniów. Jedną z ostatnich uczennic, które strajkowały była młodsza siostra Bronisławy Śmidowiczówny, Stefania, która zakończyła opór po Wielkanocy 1904 r.
 

Dzieci Wrzesińskie, fot. Szymon Furmanek, 21 listopada 1901 r.
 

 

Ważną postacią nierozerwalnie związaną ze Strajkiem Dzieci Wrzesińskich był ks. Jan Laskowski, wikariusz w miejscowej parafii, duchowy opiekun strajkujących dzieci, który udzielał uczniom Katolickiej Szkoły Ludowej tajnych lekcji religii w języku polskim. Dzielny kapłan został zmuszony przez władze do opuszczenia Wrześni.
 

Strajk odbił się szerokim echem. W obronie strajkujących uczniów stanęły znane wówczas osobistości w tym Henryk Sienkiewicz oraz Maria Konopnicka, publikując wiersz „O Wrześni”. Dzisiaj pamięć o Strajku Dzieci Wrzesińskich kultywuje utworzone w 1966 roku Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich.

 

Galeria

Antonio Curti Do Polski
Lista uczniów z klasy II biorących udział w strajku
Kolaż przedstawiający postacie z wydarzeń strajkowych
Dzieci Wrzesińskie, fot. Szymon Furmanek, 21 listopada 1901 r.
Krakowiak dla dzieci we Wrześni
Karta Pocztowa - Strajk Szkolny w Poznańskiem
Wyrok Sądu Rzeszy w Lipsku
Chora Nepomucena Piasecka, skazana w procesie gnieźnieńskim
Karta pocztowa z cyklu Pamiętajmy o Wrześni
Niemiecki katechizm
Praca
Oskarżeni w procesie gnieźnieńskim
Lista uczniów z klasy I biorących udział w strajku
Rycina Strajk Dzieci Wrzesińskich
O strajku w prasie zagranicznej
Nauczyciele Katolickiej Szkoły Elementarnej we Wrześni w okresie strajku
WIRTUALNIE I TRÓJWYMIAROWO po Muzuem we Wrześni

NASI PARTNERZY

nasi partnerzy

Dane kontaktowe

nasi partnerzy

Godziny otwarcia

nasi partnerzy

Na skróty

nasi partnerzy
© Copyright 2022 www.muzeum.wrzesnia.pl All Rights Reserved

Projekt i wykonanie: AJT Project